Toekomst van werk, een sombere of een mooie toekomst?

Verontrustende berichten via diverse media komen naar ons toe: over 5 tot 10 jaar is het aantal banen voor de beroepsbevolking met 45% afgenomen. Terwijl het Kabinet vol vertrouwen uitspreekt dat de economie aantrekt, zien we de aantal werklozen niet echt dalen en worden er overal bijeenkomsten georganiseerd over de Toekomst van Werk. In het Pakhuis de Zwijger was een serie van bijeenkomsten rond dit thema, er ging een VPRO-Tegenlicht uitzending over met de drukbezochte, bijbehorende meetups overal in het land en Permanent Bèta had het er ook met elkaar over. Het houdt de gemoederen van de beroepsbevolking wel aardig bezig.

Kartonnen dozen

Na het bekijken van dit filmpje, kreeg ik potentiële toekomstbeelden die er niet bepaald rooskleurig uitzagen. Een werkloosheid van 50%, wie gaat die uitkeringen betalen? De overheid kan dat niet meer. Grote bedrijven? Die alles gerobotiseerd hebben op een paar medewerkers na? Wat is hun belang daarbij? Krijgen we een samenleving met een elite met de andere helft wonend in kartonnen dozen om de stad heen? Hoog tijd om er een paar deskundigen bij te halen en ook bij Peer! ons te verdiepen in de Toekomst van Werk. Op 16 april vond het eerste Kantelcafé plaats over de Toekomst van werk plaats, met als deskundigen mijn mede-oprichter Mirjam Gaasterland en John Lasschuit, bekend van het pas gelanceerde boek Kantelingsalfabet.

Wat voor werk is er nog wel?

Als je het filmpje moet geloven, zal op elk front het werk drastisch veranderen. Werkelijk alle werksoorten worden gerobotiseerd. Of het nu gaat om een jurist of een bakker. Dus ik dacht, ik moet echt zorgen dat ik tot die 50% hoor die nog wél aan het werk is! Mirjam Gaasterland vertelde dat voor degenen die nog aan het werk blijven, een aantal punten geldt (Lynda Gratton, The shift – de future of work is already here):

• Ze zijn ergens keigoed in (meesterschap)
• Ze hebben een diepgaande doorleefde kennis (1000 uur regel)
• Ze weten wat ze willen en wat waarde heeft (schaarse competenties)

Tja, dat is lastig, ik ben toch een beetje een generalist geworden door alles wat ik ooit gedaan heb. En 1000 uur oefening op één specifiek onderwerp, daar zit ik ook nog lang niet aan. Ik vind teveel te leuk! Misschien dat ik aan het einde van 2015 kan zeggen dat ik als Mesh Facilitator een meester ben geworden in het opbouwen van een mesh, netwerkstructuur, maar vooralsnog zit ik nog maar op zo’n 500 uur.

Een samenleving van netwerkstructuren

Vervolgens vertelde John Lasschuit zijn beeld van de toekomst. Een wereld waarin geen grote bedrijven meer zijn, maar allemaal netwerkstructuren, die weer met elkaar verbonden zijn. Mmm, daar kan ik wel wat mee. Bij Seats2meet, werken we dagelijks aan het bouwen van een mesh, onze eigen netwerkstructuur. Deze netwerkstructuur bestaat weer uit ZZP’ers, bedrijven, samenwerkingsverbanden en start-ups. Ik zie dat wel voor me, zo’n wereld.

Inkomen

Ja en hoe moet dat dan met het inkomen? Die 50% mensen die geen betaald werk meer heeft, maar wel activiteiten gaan ontplooien die er toe doen: sociaal cultureel werk of mantelzorg? Wat zij doen draagt minstens zoveel bij aan de maatschappij. Ik ben het wel eens met de mensen die zeggen dat er een basisinkomen moet komen. En hoe we dat gaan regelen, dat weten we nog niet. Als we op het Kabinet moeten wachten, dan denk ik dat het over 10 jaar nog niet geregeld is. In het klein beginnen dan maar? Het lijkt mogelijk te zijn als je de Tegenlicht uitzending van vorige week moet geloven.

Vertrouwen

Zo langzamerhand begint bij mij het vertrouwen te groeien dat we het samen echt mogelijk kunnen maken. Een maatschappij waarin iedereen een goed leven kan leven met een basisinkomen. Of bedrijven dit nu betalen of dat het via crowdfunding gaat, dat zal de tijd leren. Een maatschappij waar iedereen, al dan niet betaald, deel uitmaakt van een mesh, een netwerkstructuur waarin hij voldoening vindt in het werk wat hij/zij doet. Wat dat dan ook is. En wat mijn eigen werk betreft, denk ik dat ik als Mesh Facilitator toch niet zo slecht zit als deze toekomstbeelden uitkomen. Sterker: ik ben precies waar ik wil zijn!