Deze week volop van onze verse dochter Anna (en natuurlijk onze andere twee kinderen Joep en Sophie) mogen genieten. Nog steeds idioot natuurlijk dat in Nederland de man officieel zo weinig tijd krijgt om van een newborn te genieten. Als ik dat vertel tegen collega’s uit Duitsland en de Nordics, dan is bijna altijd het antwoord: “maar jullie waren toch een ontwikkeld land”… Tja… Gelukkig heb ik genoeg vakantiedagen en natuurlijk ook mijn eigen bedrijf.
Deze week heel even uit mijn cocon gekomen voor de lancering van de ‘Future of Citizen-based Initiatives’ FOCI hub in Utrecht. Interessante presentaties en discussies, ik zie uit naar de volgende stappen.
Tussen de luiers door toch weer voor elkaar gekregen om 5 mooie stukken te verzamelen en te voorzien van mijn gedachten en duiding. Mooie week!
Worker-owned co-ops are coming for the digital gig economy
Deze week waren platform coöperaties, platformen waarbij de gebruikers eigenaar én bestuurder zijn van het platform waar zij van afhankelijk zijn, weer even in de media. Het Platform Coop Consortium, een verzameling van ambassadeurs (zowel organisaties als individuele experts), kreeg van Google.org een bijdrage van 1 miljoen dollar voor het ontwikkelen van diverse tools om voor anderen de drempel te verlagen om een platform coöperatie te starten.
Super mooi nieuws natuurlijk: ik besteed nu al bijna 3 jaar aandacht aan deze ontwikkeling en doe bij de Universiteit Utrecht een onderzoek naar de kansen van platform coöperaties. Toch een paar gedachten:
- Het is interessant dat de beweging die centrale platformmacht wil ‘disrupten’ middels decentrale lokale platformen wordt gefund door… een centraal platform. Google.org steekt jaarlijks 100 miljoen in een breed scale aan projecten. Noem het ‘doing good’, maar het is natuurlijk ook een slimme manier om de vinger aan de pols te houden bij nieuwe ontwikkelingen én talent middels een foundation. Moet trouwens een waanzinnige baan zijn om hier vanuit Google bij betrokken te zijn. Hoewel puristen hun neus op zullen halen voor geld van Google, zie ik geen probleem, mits de voorwaarden goed zijn en de onafhankelijkheid is geborgd. En daar laat het consortium een kans liggen: in de eigen communicatie wordt geen woord gerept over deze voorwaarden. Dit terwijl iedereen snapt dat dit de eerste vraag (en terecht) is die door de aanhangers wordt gesteld;
- Er wordt veel gesproken over een praktische toolbox: software, contracten en meer. De vraag die bij mij leeft is: is dit genoeg? Techniek is nodig, maar niet uniek. En wie gaan ze aanspreken? Bestaande worker coops? Die zijn vooral erg goed in het werkt dat door de workers wordt uitgevoerd, niet in innovatie, marketing, sales en IT. Het is dus belangrijk om voorbij de praktische (broodnodige) tools te gaan. En om te focussen op een aantal sectoren of cases. 1 Miljoen is een hoop geld, maar zeker geen bodemloze put;
- Deze stap kan een tipping point zijn voor de ontwikkeling van platform coöperaties. Een tipping point die twee kanten uit kan gaan: het academische en ook enerzijds activistische gedachtegoed moet nu gaan vliegen en écht impact gaan maken. De paar mooie voorbeelden moeten nu worden opgeschaald óf succesvol worden gerepliceerd. Of dat gaat gebeuren, en of dat gaan gebeuren met de aanhangers die nu zijn betrokken, is iets dat de tijd ons zal leren.
Ik ben er van overtuigd dat deze stap ten goede zal komen van de ontwikkeling van platform coöperaties, omdat de schijnwerpers er voor zorgen dat er gepresteerd moet worden en de bubbel moet worden verlaten. En dat is natuurlijk alleen maar goed.
Uber wil zelfrijdende auto's van Waymo opnemen in platform | NU.nl
Als er één branche is waar de kaarten de komende jaren drastisch opnieuw worden geschud, dan is het wel de mobiliteit branche. Met de komst van de zelfrijdende auto en andere mooie innovaties in mobiliteit weet iedereen dat het landschap van vandaag over een jaar of 15 er compleet anders uit zal zien. Dit biedt veel kansen, maar ook bedreigingen. Voor bestaande en nieuwe spelers binnen de branche. Er zijn een aantal variabelen binnen het landschap:
- De auto: wie bezit de zelfrijdende auto? En wie maakt deze? En is er nog wel ruimte voor speciale merken, of wordt het voertuig dat jou op komt halen een ‘commodity’?;
- De software van de auto;
- Het platform die voor een efficiënte inzet van de auto’s zal zorgen;
Waar Uber een tijd lang heeft geïnvesteerd in het bouwen van zelfrijdende auto’s, was dit eigenlijk al vanaf dag 1 een strijd waarvan iedereen wist dat zij dit niet zouden gaan winnen. En de vraag was ook: moeten ze dat willen willen? Hoe is de wens van een dominante marktpositie en een ‘asset light’ schaalbaar model te combineren met de ‘legacy’ van een eigen vloot? Met alle uitdagingen (zoals onderhoud) die daar bij komen kijken.
Voor Uber is het dan ook een logische stap om bij de ‘roots’ te blijven: het platform dat zorgt voor de efficiënte inzet van de voertuigen. Daar is Uber goed in. En heeft Uber een unieke voorsprong wbt data. Het is dan ook een logische stap om als eerst naar Google te stappen voor de Waymo auto. Google heeft nog steeds een aardig aandeel in Uber (al is de liefde niet meer zo sterk als in in het begin) en de Waymo auto’s hebben de meeste kilometers en de minste ongelukken gemaakt van alle aanbieders op de markt.
Het heetste hangijzer in de discussie over een mogelijke samenwerking zal vermoed ik over data gaan. Want wie de data heeft, die heeft de macht. En ook om klantcontact. Want wie het klantcontact heeft, die zit aan het stuur. Google zal vast niet puur alleen maar de auto’s en software willen leveren, die hebben grotere plannen. Dat wordt dus nog een interessante discussie.
Dat Google niet stil blijft zitten blijkt ook uit het bericht deze week: “Waymo to get more than 60,000 cars from Fiat Chrysler for robotaxis”. Deze auto’s worden dit jaar nog geleverd.
Als ik een voorschotje mag nemen op de toekomst wie welke macht heeft:
- Auto’s: grotendeels geleverd door de fabrikanten die we nu kennen. Hier is overigens ruimte voor nieuwe spelers: een zelfrijdende auto kan er natuurlijk heel anders uit zien dan een traditionele auto die we nu kennen, misschien worden het wel treintjes die samen rijden en de ‘last mile’ worden losgekoppeld. En aangezien zelfrijdende auto’s waarschijnlijk electrische auto’s zullen zijn, die technisch veel eenvoudiger zijn, hebben traditionele aanbieders hier minder voorsprong dan ze zouden willen hebben. En ook een stuk minder aan hun garage en dealer netwerk;
- Software: Google. Mogelijk als een meta platform waar bestaande en nieuwe aanbieders op in zullen kunnen tappen met eigen apps, tools en meer. Maar voor het besturingssysteem zal niet voor veel spelers ruimte zijn;
- Platform: Uber, Didi en andere ride hailing platformen die we nu kennen en misschien nog niet kennen.
Facebook Users Unite! 'Data Labour Union' Launches in Netherlands – The New York Times
“Activists in Amsterdam on Wednesday launched the ‘Datavakbond’ or “data labor union”, which hopes to elect leaders to negotiate directly with Facebook and Google over what they do with users’ data.”
Macht van centrale platformen is heel kwetsbaar: op het moment dat gebruikers (vraag en/of aanbod) zich verenigen en organiseren, dan kunnen zij op verschillende manieren direct en indirect invloed hebben op het succes van het platform. Ik heb geen idee hoe serieus en professioneel deze ‘vakbond’ is georganiseerd, maar het zorgt in ieder geval weer voer voor een interessante en relevante discussie.
In world first, AirBnB to report income directly to Danish authorities – The Local
“Danish tax officials and the international home rental site Airbnb have announced an agreement that will ensure that short-term rental income in Denmark will be automatically reported to the authorities.”
In Estland worden de inkomsten van Uber chauffeurs al automatisch opgegeven bij de belastingdienst en in Denemarken nu dus ook de verhuur in komsten voor mensen die via Airbnb hun woning verhuren. Een paar gedachten:
- Waar in Estland de overheid zich als een platform heeft ingericht en de data waarschijnlijk via een API wordt binnengehaald, ligt bij de case in Denemarken het initiatief bij Airbnb: “Airbnb is expected to build a digital solution that can be integrated into its online platform. All rental income in Denmark will then be sent digitally to Skat to ensure the proper taxes are paid”. Ik ben van mening dat overheden zich uiteindelijk meer als platformen moeten gaan gedragen en het voor andere spelers dan ook eenvoudig moeten maken om een data koppeling met de overheid te maken. Zodat ook kleinere partijen dit eenvoudig kunnen doen;
- Een interessant fragment: “As part of the political agreement that proceeded the Airbnb deal, Airbnb hosts were given increased tax-free allowances on their rental income.” Oftewel: er heeft een (stevige?) onderhandeling plaatsgevonden. In onderstaand plaatje zie je dat de overheid blijkbaar voor meerdere deeleconomie activiteiten een gunstig belastingtarief heeft ingevoerd:
“Amazon’s dominance has created a devil’s dilemma for their competitors: should they attack the giant, work together or focus on their own customer relations?”
Interessante 8 minuten door Steven van Belleghem over hoe je als retailer (Wallmart) je kunt wapenen tegen digitale spelers als Amazon.
Moraal van het verhaal: ga voor een bijna ziekmakende focus op convenience voor je klant en maak vooral gebruik van jouw unieke assets waar de digitale competitor geen toegang toe heeft. In het geval van Wallmart: de winkels, de medewerkers en een pact met Google.
In de media
Wat moet er veranderen om Utrecht bereikbaar te houden? | RTV Utrecht
“Utrecht groeit. Er zijn steeds meer mensen die in de Domstad willen wonen en werken. De stad slibt dicht, en daarom zijn er maatregelen én een flinke geldinvestering nodig om de stad bereikbaar (en leefbaar) te houden. Efficiënter openbaar vervoer, meer gebruik van deelconcepten en flexibelere werktijden moeten het recept zijn voor een omslag.”
Het mooie van wanneer je eenmaal als expert ‘erkent’ bent, dat men verwacht dat je antwoorden weet op vragen die je jezelf nog nooit hebt gesteld. Ik vind dat altijd erg leuk om te doen: een onverwachte vraag krijgen en dan hardop filosoferen, verbanden leggen en simpelweg logisch nadenken om zo tot een mooi antwoord te komen.
Ik werd deze week door een journaliste van RTV Utrecht gevraagd hoe platformen een oplossing kunnen bieden voor het groeiend aantal mensen dat in Utrecht wil wonen en werken. Zie het stuk voor mijn antwoorden en gedachten.
Contact
Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie?
Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail (martijn@collaborative-economy.com) of telefoon (06-50244596).
