Er was de afgelopen week weer flink wat berichtgeving in de media rondom de platformeconomie en dan in het bijzonder over de kluseconomie. Deze keer niet zozeer vanuit de platformen zelf (behalve het gebruikelijke Uber ‘nieuws’), maar vanuit de vakbonden en politiek. Ik heb weer 5 mooie stukken uitgezocht en voorzien van mijn gedachten en duiding. Als je weinig tijd hebt en niet weet welke je moet kiezen: begin bij de eerste ;-) Fijne week!
Platformeconomie top 5
De grootste discussie in de opkomst van de kluseconomie gaat over de kwetsbaarheid van degenen die het werk leveren. Platformen outsourcen hun HR aan een algoritme en hebben de technieken in huis om de werkenden te sturen, onderdrukken en afhankelijk te maken.
Bovenstaand beeld wordt momenteel in de media geschetst in discussies rondom o.a. Deliveroo. In alle opzichten een ‘race to the bottom’.
Een belangrijke kanttekening die ik wil maken bij deze berichtgeving en gedachten is dat dit scenario uitgaat van een markt van overvloed aan de aanbod kant. Voor jou tien anderen. Maar is met een alsmaar groeiende kluseconomie het wel reëel om alleen uit te gaan van dit scenario? Of komt er een moment dat de markt in balans is, om vervolgens over te slaan naar een markt van schaarste.
In deze blog over Foodpanda met een interview met de managing director van Foodpanda:
Mr Andreani admits that the greatest challenge to Foodpanda’s expansion in Singapore is delivery rider fleet expansion.
“The demand for freelance riders is greater than ever, especially with the launch of companies such as Amazon Prime Now.”
Op het moment dat de vraag naar ‘gig workers’ groter is dan het aanbod zullen de platformen moeten gaan concurreren op voorwaarden voor de voor hun broodnodige groep klussers. En dan zijn de rollen omgedraaid.
Ik zie de situatie zich als volgt ontwikkelen:
- Op dit moment gaan de platformen als Deliveroo voor volledige flexibiliteit. Wat ze als het ware aan het doen zijn is het algoritme aan het trainen, zonder enig risico voor het bedrijf. Is er geen bestelling? Dan heeft de bezorger pech en kost het Deliveroo niets. En zolang er meer koeriers dan ‘vacatures’ zijn, kan het bedrijf een hoop maken;
- Op het moment dat het algoritme een stuk wijzer is geworden, dan kan deze de vraag veel nauwkeuriger voorspellen. Aan de hand van datum, weersomstandigheden, evenementen, file informatie en ‘historische’ data uit het eigen systeem moet het bedrijf tot zeg (natte vinger) 80-90% kunnen voorspellen op welke dag er hoeveel fietskoeriers nodig zijn. Op basis van die gegevens kan het een risico inschatting maken en mensen in dienst gaan nemen.
Stap twee komt ook voor uit de volgende quote uit het bericht:
“Rather than showering consumers with unsustainable discount codes and deals, or overburning by maintaining a low-efficiency logistics setup (which are all great & easy for short-term gains), successful companies (are able to) not compromise on customer experience, while building a high efficiency setup,” he adds.
Want dat is iets wat nogal eens wordt vergeten: als jij jouw personeel slecht behandeld en weinig zekerheden geeft, dan kun je dit ook niet van hun verwachten. En juist dát is extreem vervelend in deze markt waar iedere bezorger hét offline contactmoment is met jouw klant. Er zijn overigens al een paar platformen in de VS die van het volledig flexibele ‘Uber model’ zijn afgestapt, omdat zij merkten dat dit funest was voor de customer experience. En ook dat is geen rocket science.
Toekomst
Voeren we hier de juiste discussie? Immers: over een jaar of 20-25 zal een groot deel van dit soort banen zijn geautomatiseerd. Ten eerste moeten we er voor zorgen dat het ook de komende 20-25 jaar goed gaat én is het een heel belangrijk en interessant leerproces.
Daarnaast zegt mijn logica dat:
- Volledig zelfrijdende auto’s zeker niet als eerst in een stad met alle denkbare variabelen zullen rijden (en iemand of iets de pizza ook nog naar de deur moet brengen);
- Fietskoeriers pas al een van de laatste ‘aan de beurt’ zijn. Bij een fietskoerier zitten de kosten voor het merendeel in de arbeid. De kosten voor de fiets zijn verwaarloosbaar. Bij een taxi zit een groot deel van het kapitaal ook in de auto die toch al moet worden aangeschaft. Hierdoor is het interessanter om deze te vervangen. Bij een fietskoerier zal dit minder snel uit kunnen, al zin er wel al experimenten met robot karretjes en bezorg drones. Maar voordat dat op grote schaal operationeel is….
FNV wil zaak tegen Uber starten, maar chauffeurs 'durven niet' – Amsterdam – PAROOL
FNV heeft zich duidelijk op de kluseconomie geworpen. Na de samenwerking met de RidersUnion (fietskoeriers), willen zij nu ook een proefproces tegen Uber starten. Daarnaast hoorde ik dat ze ook op zoek zijn naar een Helpling schoonmaker voor een proefproces.
In dit artikel wordt aangegeven dat de commissies van Uber van 20-30% erg hoog zijn en dat de chauffeurs niet ZZP’er, maar pseudo-werknemers zijn. Een paar gedachten om de discussie in de juiste context te zetten, zonder direct een oordeel te moeten vellen over goed en slecht:
- Chauffeurs bij de TCA zijn ook ZZP’er;
- Ik kan nergens vinden (en TCA geeft ook geen reactie op Twitter) wat de commissie is van TCA. Ik sprak onlangs een chauffeur die voor een Utrechtse centrale reed en hij moest 25% commissie betalen voor een rit die via de centrale geboekt is. Als TCA een aanzienlijk lagere commissie zou vragen aan haar chauffeurs dan neem ik aan dat we dit al lang in de discussie hadden gehoord;
- Uber chauffeurs durven niet een proefproces aan te gaan (wat ik begrijp, is ook best iets heftigs), maar ik vraag mij af of een TCA chauffeur die wel zou durven op het moment dat hij of zij ook daarna nog graag normaal voor de centrale zou willen rijden.
In het stuk wordt ook gerefereerd naar de rechtzaak die Uber heeft verloren in de UK, alleen is dit nog geen definitieve uitspraak. Er komt nog een beroep. En de passage “Overigens is Uber in Londen inmiddels verboden.” is ook onjuist. De vergunning is niet verlengd, Uber is in beroep gegaan en tot de uitspraak mag Uber nog gewoon in Londen blijven rondrijden.
Laten we de discussie dus alsjeblieft doen op basis van feiten en niet op aannames op basis van eigen agenda.
Kijk terug: De 'spooktaxi's' van Uber
“Zembla onderzoekt de praktijken van Uber en vraagt zich af: wie betaalt de prijs voor deze goedkope ritten op afspraak?”
Zeer goede uitzending van Zembla over Uber in Amsterdam. Hieruit blijkt dat op wat papier wordt bedacht en verteld in de praktijk toch echt anders loopt. Uber chauffeurs hebben een vergunning waarmee zij geen passagiers op straat mogen oppikken. In de praktijk lijkt dit zeer regelmatig te gebeuren.
Bijzonder is dat de inspectie geen middelen heeft om hierop te handhaven. In deze uitzending komt de baas van Uber Nederland ook aan het woord. Zijn verhaal is prima, alleen zijn antwoord wanneer de verslaggever vraagt waarom zij niets doen tegen de Uber chauffeurs die de wet overtreden is waardeloos. “wij zijn een technologiebedrijf en hebben geen verantwoordelijkheid over wat hier gebeurt”. Gemiste kans.
ASML draait flexibilisering terug | Het Financieele Dagblad
Een bewijs uit de meer ‘high skilled’ markt dat op het moment dat de vraag groter is dan het aanbod, de voorwaarden vanzelf worden aangepast. Niet zozeer omdat het bedrijf goed wil doen, maar omdat het anders de toekomst in gevaar brengt.
BBC Documentary – The Town That Took on the Taxman – BBC
Waanzinnige docu over een klein dorpje in de UK die het zat is dat de lokale koffiebar meer belasting betaald dan de gemiddelde multinational. Zij zetten een plan op om met het hele dorp ‘offshore’ te gaan. Niet omdat zij geen belasting willen betalen, maar omdat zij een signaal af willen geven dat wat er nu met grote bedrijven en belasting gebeurt onacceptabel is. Kijken!
Opmerkelijk
Steun Sytze in zijn strijd tegen Deliveroo | PvdA
Niet alleen FNV, maar ook PvdA springt in de bres voor de kluswerker. Niet geheel toevallig: Gijs van Dijk van de PvdA was jarenlang vice voorzitter bij de FNV. It’s a small world.
In mijn ogen (en zoals je weet bemoei ik mij regelmatig met het onderwerp crowdfunding) laat PvdA hier een aantal kansen liggen.
- Het verhaal is dat Sytze (en ook Kees) een proces tegen Deliveroo wil starten, omdat hij geen schijnzelfstandige wil worden;
- Sytze is student en betaald zijn drankjes in de kroeg met werken voor Deliveroo. Lijkt mij niet dat hij daardoor erg afhankelijk is en zit te wachten op pensioenopbouw. Wel verzekering tijdens werk overigens;
- De campagne loopt op de pagina van de PvdA. Vanuit de PvdA positionering snap ik dit, maar naar mijn mening was de boodschap veel sterker en echter overgekomen wanneer er gebruik was gemaakt van een bestaand crowdfunding platform. Daarnaast is niet inzichtelijk hoeveel geld er is opgehaald (er staat al een aantal dagen een tekst dat er 5.000euro is opgehaald) én ook niet door wie. Als je een boodschap wilt uitdragen dat ‘de crowd’ dit belangrijk vindt, dan is dat een absolute minimum vereiste;
- Het benodigde bedrag is 7.500,-. Nergens wordt duidelijk gemaakt waar dit nu exact voor nodig is;
- Het geld van de campagne wordt op de rekening van de PvdA overgemaakt, duidelijkheid in hoe dit nu precies zit ontbreekt.
Uiteraard heb ik zelf ook een paar euro gedoneerd om te zien hoe de communicatie met de donateurs zal verlopen. Ik houd je op de hoogte….
In de media
The Case for Replicating Online Platforms, Not Scaling Them – Reinvent
Door een online media kanaal in de VS werd ik afgelopen week geïnterviewd over mijn kijk op de ontwikkeling van de deeleconomie en kluseconomie. Het is een leuk en lang (ruim een uur) gesprek geworden.
Contact
Inspiratie opgedaan en advies of duiding nodig over de platformeconomie of op zoek naar een spreker?
Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail (martijn@deeleconomieinnederland.nl) of telefoon (06-50244596).
