In dit artikel gebruik ik ‘ZP’er’ in plaats van ‘ZZP’er’. Wij geloven dat mensen ervoor kiezen om zelfstandig te gaan werken en dus geen mensen in dienst te nemen. Om die reden vinden wij ‘Zelfstandige Professional’ een meer gepaste benaming dan ‘Zelfstandige Zonder Personeel’.
In mijn vorige blog kwam het ‘hokjes denken’ van de wet DBA naar voren. De wet DBA kent maar twee smaken: je werkt op basis van een arbeidsovereenkomst (werknemerschap) of op basis van een overeenkomst van opdracht (zelfstandigheid). De regels om tot het hokje ‘zelfstandigheid’ te horen, worden ook strenger. In mijn gesprek met Pierre Spaninks, ZZP-expert, hebben we het ook gehad over de toekomst van de Nederlandse (kennis) economie. Een ZP’er is niet per definitie een innoverende ondernemer, maar veel startups beginnen wel als teams van individuele ZP’ers. De wet DBA kan een negatief effect hebben op de innovatieve kracht van Nederland, concludeert Spaninks. De wet DBA zou zekerheid moeten bieden, maar Spaninks vreest dat het juist het omgekeerde effect zal hebben. “Deze onzekerheid zal ertoe leiden dat opdrachtgevers minder snel ZP’ers in dienst nemen”, zegt hij. De kans bestaat dat het aantal ZP’ers afneemt, goed voor de belastingdienst en de vakbonden, jammer voor de innovatieve Nederlandse economie.
Vorige week zat Neelie Kroes bij DWDD. Ze had Mark Rutte mee op sleeptouw genomen naar Silicon Valley; als Nederland als doel heeft om tot de top start-up landen van Europa te horen dan moeten we daar een voorbeeld aan nemen. Misschien had ze beter haar tripje naar Silicon Valley kunnen afzeggen om Wiebes te vertellen dat de Wet DBA juist dit doel tegengaat. Nee, de kenniseconomie bestaat niet puur uit ZP’ers, maar veel van die startups en innovators beginnen wel als ZP’er. De onzekerheden van het ZP-schap, mede veroorzaakt door deze nieuwe wet, kan ervoor zorgen dat potentiële innovators het ondernemerschap de rug toe te keren.
Wat betekent deze nieuwe wet eigenlijk voor het ‘nieuwe werken’? Bij S2M hebben wij het vaak over ‘het nieuwe werken’. Men werkt voor zichzelf, is een onafhankelijke professional. Op verschillende locaties kom je elkaar tegen; je vormt gelegenheidsteams, werkt aan projecten en gaat daarna weer je eigen weg. In het nieuwe werken is er ruimte voor creativiteit en innovatie, in het nieuwe werken is er ruimte voor alle soorten en maten van ondernemers, in het nieuwe werken is er ruimte voor serendipiteit. “Maar”, zoals Spaninks zegt, “voor serendipiteit heb je een kritische massa nodig.” Er moet een dynamiek zijn, er moeten continu andere mensen zijn om mee te kletsen, om ideeën mee uit te wisselen en samen om mee te co-creëren. Als het bestaan van de ZP’er onzeker wordt, en men teruggaat naar het werken achter gesloten deuren, dan zal het serendipiteitsgehalte van de samenleving ook afnemen. Dat zou jammer zijn, al zeg ik het zelf. Laten we hopen dat Rutte iets heeft geleerd van zijn tijd in Silicon Valley, en als innovatieve man nieuwe deuren voor de ZP’ers zal openen.
