Van ‘financialisation’ naar een samenleving in balans

0
174

Vaak komen er bij Peer! mensen die vertellen dat ze het zat zijn, het ‘corporate-wereldje’ en graag willen werken voor MKB. Ze spreken over grote bedrijven waar de menselijke maat is verdwenen en slechts op cijfers wordt gestuurd. Of ze vertellen dat ze nu echt die duurzame, lokale en/of discruptieve concepten die zij in hun hoofd hadden, gaan ontwikkelen. Sommigen hebben dit al gedaan. Hoe kan het dat er nu zo’n collectieve mindset is die zich keert tegen de corporate-wereld, financiële sector en politiek? Je hoort deze geluiden niet alleen bij Peer! Het komt van alle kanten. Begin maart hield Hoogleraar Ewald Engelen een toespraak van een uur (zie deel 1 en deel 2 op Youtube) over de ‘Financialisation’ van onze samenleving in het Maagdenhuis. Joris Luyendijk vertelt erover in Tegenlicht. Willem Mastenbroek schrijft erover op Managementsite. En dan heb ik het nog niet gehad over Professor Jan Rotmans en de Kantelbeweging.

Kleinschalige familiebedrijven floreren

Aandeelhouders willen hun dividenden zeker stellen en corporaties worden dus aangestuurd op het opleveren van monetair kapitaal. Het is niet voor niets dat kleinschalige (familie)bedrijven overleven. Uit onderzoek van Baker Tilly Berk en Nyenrode Business Universiteit blijkt dat “juist familiebedrijven in slechte tijden investeren in innovatie. Ook hebben de leiders veelal een langetermijnvisie. Ze vinden werkgelegenheid vaak belangrijker dan het op peil houden van winst voor aandeelhouders en staan verder sterk in crisistijd omdat ze vaak geen externe financiers hebben.” Ruim 40% is beter geworden van de kredietcrisis!

Virtuele realiteit

Waar geld in eerste instantie een ruilmiddel is geweest, is het een soort van virtuele realiteit, een denkkader geworden, waarin we onszelf zijn verloren. Lees voor onszelf: de aarde, de natuur en mensen erop. Je ziet niet voor niets andere vormen van ruilmiddelen opkomen, zoals bitcoin. Maar ook sociaal kapitaal is een ruilmiddel. Je kunt er (nog) geen brood van kopen of je hypotheek ermee betalen, maar er gebeurt al veel op basis van sociaal kapitaal. Ik was laatst bij de oratie van Wim de Kort, directeur van Sanquin, de bloedbank, toen hij tot Hoogleraar was benoemd bij de Universiteit van Amsterdam. Hij vertelde over de redenen waarom mensen zomaar hun bloed geven, voor ‘niets’. En het blijkt dat het niet voor niets is, ze krijgen er ook dingen voor terug en ook Sanquin heeft het hier over sociaal kapitaal. Denk aan een medische check van het bloed of alles nog in orde is en ook heel belangrijk: de voldoening van het iets doen voor een ander.

Samenleving in balans

Al met al moet het anders, maar hoe? Als we beginnen met in elke business case of business model niet alleen naar de financiële baten en lasten te kijken, maar ook naar de impact op de samenleving en het milieu en of het te ondernemen project of product dat op de markt gebracht wordt, ook echt waarde toevoegt, een probleem oplost, dan zullen we een samenleving krijgen die veel meer in balans is.

Voorbeelden

Zonder de pretentie te hebben dat ik volledig ben, hier een aantal punten die men zou kunnen meenemen bij het evalueren van (een) business (model):

  • In het geval van een dienstenorganisatie: investeren in de (kennis van) de medewerkers is investeren in de kwaliteit van je product. Is hier nog budget voor of is dit weggesneden?
  • Hoe fabriceert een organisatie zijn producten? Wat heeft dit voor impact op milieu? Krijgen deze mensen een eerlijk loon?
  • Hoe fabriceren toeleveranciers hun producten? Wat heeft dit voor impact op milieu? Betalen ze hun mensen goed en eerlijk? Zijn hier geen kinderen aan het werk?
  • Wat staat er in een organisatie centraal: geld verdienen of waarde toevoegen aan de klant/maatschappij? En dus: wat is de drive bij productontwikkeling?
  • En worden deze producten ontwikkeld ‘binnen vier muren’ of in samenwerking met klanten of de crowd?
  • Is de organisatie continu in contact met zijn omgeving (via samenwerkingspartners, netwerken of social media bijvoorbeeld) of gebeurt alles ‘binnen vier muren’ en wordt er alleen contact gezocht als dat nodig wordt geacht?

Waarde toevoegen vanuit een drive

Focus op de waarde die je product of dienst toevoegt aan haar klanten. Dit is namelijk wat klanten aanspreekt: een bedrijf dat een meerwaarde biedt en dit doet vanuit een persoonlijke passie en drive. Dit krijg je alleen voor elkaar als het van binnenuit komt.